Ile trwa cieczka u psa?

Właściciel niewykastrowanej suczki musi liczyć się z tym, że przynajmniej raz w roku jego pupilka będzie miała cieczkę, określaną również mianem rui. Zwykle trwa ona kilka tygodni i powoduje, że zwierzę zachowuje się inaczej niż dotychczas, co może być uciążliwe dla domowników. Czym dokładnie jest cieczka? Co należy o niej wiedzieć?

Cieczka u psa – co to jest?

Cieczka u suczki to inaczej ruja, czyli jeden z etapów jej cyklu rozrodczego. W tym czasie może dojść do zapłodnienia czworonoga, dlatego wielu właścicieli uważniej pilnuje swoich zwierząt, w szczególności na spacerach. Kiedy pies zaczyna mieć cieczkę, staje się drażliwy i pobudzony, wykazuje także nietypowe zachowania. Potrzebuje on wtedy nieco więcej uwagi i zrozumienia, także ze względu na to, że pojawią się u niego charakterystyczne dla tego okresu, często nie do końca przyjemne objawy. Cieczka u psa to znak, że zwierzę osiągnęło dojrzałość płciową. Czasami zdarza się, że suczki przechodzą tzw. cichą ruję, a więc nie wykazują niemal żadnych symptomów. Jednak nawet wtedy może dojść do zapłodnienia, dlatego warto zachować czujność.

Ile trwa cieczka u suki?

Niekiedy właściciele nie wiedzą, ile suka ma cieczkę. Przeważnie czas trwania rui to kilka tygodni, jest ona podzielona na kilka etapów:

• Proestrus – inaczej faza przedrujowa, jej początek można łatwo rozpoznać ze względu na charakterystyczne objawy, nawet jeśli to pierwsza cieczka u psa. Srom czworonoga staje się obrzęknięty i przekrwiony, z pochwy zaczyna wydzielać się krwista wydzielina. Faza ta trwa średnio 9 dni, ale czasami może być krótsza lub nawet dłuższa (od 3 do 17 dni). Należy pamiętać, że ilość wydzieliny bywa różna, to zależy od organizmu suczki. Czasem jest ona ledwo zauważalna, a niekiedy krwawienie jest na tyle silne, że zwierzę musi nosić specjalne majtki. Cieczka u psa w tej fazie zwykle nie jest bardzo uciążliwa dla domowników.

• Estrus – inaczej ruja właściwa. W fazie proestrus suczki zwykle nieprzychylnie traktują samców, którzy się do nich zbliżają, ale kiedy wejdą w ruję właściwą, ich zachowanie się zmienia. Stają się one bardziej przyjaźnie nastawione i po tym można rozpoznać, że są płodne oraz gotowe do pokrycia. Faza trwa ok. 9 dni, w tym czasie kilkukrotnie dochodzi do owulacji. Wydzielina z pochwy staje się jaśniejsza i rzadsza. Jeśli w tym momencie dojdzie do pokrycia, istnieje duże prawdopodobieństwo zapłodnienia.

• Metestrus – inaczej faza porujowa, objawy charakterystyczne dla etapu proestrus stopniowo ustępują, ale w organizmie czworonoga wciąż zachodzi wiele zmian. Bez względu na to, czy doszło do zapłodnienia, czy nie, ciałka żółte rozpoczynają produkcję progesteronu, czyli hormonu wspierającego zagnieżdżenie się zarodka. Po 9 – 12 tygodniach od jajeczkowania dochodzi do redukcji ciałek żółtych. Kiedy poziom progesteronu się obniża, wzrasta ilość produkowanej prolaktyny. Pobudza to produkcję mleka, u niektórych suczek prowadzi nawet do ciąży urojonej.

• Anestrus – okres bezrujowy, poziom hormonów płciowych wraca do normy. Faza trwa do kolejnej cieczki.

Uważna obserwacja swojego pupila może pomóc w ustaleniu, czy rozpoczęła się już cieczka u psa. Dni płodne, w czasie których może dojść do zapłodnienia, przypadają zwykle między 9. a 14. dniem od momentu pojawienia się wydzieliny z pochwy.

Pierwsza cieczka u suczki – jak ją rozpoznać?

Niekiedy zdarza się, że pierwsza cieczka u psa wygląda nieco inaczej niż kolejne. Może być tak, że objawy zewnętrzne będą niemal niezauważalne, a więc dojdzie do cichej rui. Wówczas niedoświadczony właściciel może nie być świadomy, że jego zwierzę przechodzi cieczkę. Brak symptomów świadczących o osiągnięciu dojrzałości płciowej często zdarza się u takich ras jak: Beagle, pinczer miniaturowy czy american staffordshire terrier. Warto także wiedzieć, kiedy występuje pierwsza cieczka u psa. Najczęściej stwierdza się ją między 6. a 12. miesiącem życia czworonoga. Najwcześniej ruja pojawia się u suczek małych ras, m.in. maltańczyków, shih tzu i yorkshire terrierów. Cieczka u labradora i innych, równie dużych psów występuje stosunkowo późno, bo nawet między 20. a 24. miesiącem życia. Uważa się, że jej brak po ukończeniu przez czworonoga dwóch lat świadczy o patologii, wymaga to konsultacji weterynaryjnej. Jeżeli dorosła suczka nie ma cieczki, choć wcześniej pojawiała się u niej regularnie, może to świadczyć o problemach zdrowotnych. Zwykle powodem jest uszkodzenie funkcji jajników, niedoczynność tarczycy lub podobne schorzenie. To także wymaga konsultacji z weterynarzem, podobnie jak ruja trwająca ponad 3 tygodnie.

Co ile pies ma cieczkę?

Każdy właściciel powinien wiedzieć nie tylko, ile trwa cieczka u psa, ale również jak często występuje. Zazwyczaj ruja powtarza się co 6 – 7 miesięcy, ale to w dużej mierze zależy też od rasy. Większe psy przeważnie mają ją raz w roku, ale cieczka u maltańczyka czy innego, równie małego czworonoga pojawia się nieco częściej, nawet do 3 razy w roku. Należy pamiętać, że w porównaniu do kobiet suczki nie przechodzą menopauzy i zachowują płodność przez całe swoje życie. Jednocześnie im starsze jest zwierzę, tym rzadziej występuje u niego ruja (ale nie zanika całkowicie). Wynika z tego, że to, ile razy w roku suka ma cieczkę, zależy zarówno od rasy, jak i jej wieku.

Charakterystyczne objawy rui u psa

Jak już zostało wspomniane, jednym z głównych objawów cieczki u psa jest obrzęknięty srom. Nierzadko zdarza się, że w pierwszej fazie rui suczka traci apetyt i staje się nieco przygaszona, w dodatku częściej oddaje mocz i wylizuje krocze. Kiedy zwierzę wejdzie w etap estrus, staje się bardziej pobudzone, wygina grzbiet w charakterystyczny sposób i odgina ogon, staje się też otwarta w stosunku do samców, a od domowników domaga się pieszczot. Obrzęk sromu zanika całkowicie w fazie porujowej, można wtedy też ponownie zaobserwować ciemną wydzielinę z pochwy.

Ze względu na to, że cieczka zarówno u yorka, jak i border collie, labradora oraz u innych ras prowadzi do wielu zmian hormonalnych, zwierzę zaczyna zachowywać się inaczej niż dotychczas. Może ono stać się bardziej drażliwe, podekscytowane, agresywne lub wykazywać mniejsze zainteresowanie aktywnością fizyczną. Zazwyczaj ruja powoduje, że suczka przestaje słuchać komend, dlatego spuszczanie jej ze smyczy na spacerze jest bardzo ryzykowną decyzją. Jak należy postępować w sytuacji, kiedy w domu mamy zarówno samicę, jak i samca? Zachowanie psa podczas cieczki suki nie powinno ulec zmianie, jeżeli jest wykastrowany. Jeśli zwierzę nie zostało jeszcze poddane temu zabiegowi, prawdopodobnie zacznie wykazywać większe zainteresowanie samicą i także stanie się pobudzone.

Cieczka u psa – jak postępować?

Co zrobić, kiedy zauważymy, że u naszego pupila rozpoczęła się ruja? Wiedząc, ile trwa cieczka u yorka, maltańczyka, owczarka czy psa innej rasy, należy przede wszystkim uzbroić się w cierpliwość. Prawdopodobnie nie będzie to najłatwiejszy okres zarówno dla czworonoga, jak i domowników, ale trzeba pamiętać, że wszystkie objawy rui miną po kilku tygodniach. Jeżeli suczka nie jest przeznaczona do rozrodu, konieczne jest zachowanie ostrożności. Na spacerach zwierzę musi być zawsze trzymane na smyczy, należy unikać miejsc, gdzie znajdują się inne psy. Jeśli zwykle zostawiamy pupila samego, aby bawił się w ogrodzie, na czas cieczki trzeba z tego zrezygnować i przez cały czas go pilnować. Suczka może zajść w ciążę już przy pierwszej rui. Co więcej, cieczka nie skończy się zaraz po jej pokryciu i jeśli będzie miała ona bliższe spotkanie z kilkoma samcami, urodzone szczeniaki prawdopodobnie będą miały różnych ojców.

Cieczka u shih tzu może być równie uciążliwa jak ta u psów większych ras. Nie należy denerwować się na swojego pupila, gdyż jego zachowanie jest spowodowane zmianami hormonalnymi, jakie zachodzą w jego organizmie. Trzeba poświęcać zwierzęciu dużo czasu i zapewnić mu sporo aktywności. Może to być np. zabawa węchowa, żucie jadalnych gryzaków czy trening posłuszeństwa. 

Jak odstraszyć psy od suki z cieczką?

Kiedy suczka ma cieczkę, bardzo trudno jest odstraszyć jej adoratorów. Najważniejsze jest to, aby podczas spacerów trzymać zwierzę na smyczy, gdyż tylko wtedy możemy zachować nad nim kontrolę. Warto też kupić lokalizator GPS dla psa i przypiąć do obroży, wówczas w razie ucieczki szybko namierzymy pupila i być może zapobiegniemy pokryciu. Czasami właściciele zakładają swoim czworonogom przed wyjściem na spacer psie majtki, gdyż one także mogą skutecznie zapobiec bliższemu spotkaniu z samcami. Są też specjalne preparaty w sprayu maskujące cieczkę, za sprawą których zwierzęta nie wyczuwają tak łatwo samic w okresie rui. W podobny sposób działają chlorofilowe tabletki na cieczkę dla suki.

Aby skutecznie zapobiec ciąży u swojego pupila, należy rozważyć antykoncepcję. Specjaliści zwykle odradzają podawanie czworonogom preparatów hormonalnych, ponieważ ich stosowanie zwiększa ryzyko ropomacicza. Lepszym rozwiązaniem jest sterylizacja lub kastracja. Pierwszy z wymienionych zabiegów polega na podwiązaniu jajowodów, a drugi na usunięciu jajników. Oba są poważne i powinny być wykonane przez doświadczonego weterynarza. Nieco częściej u samic przeprowadzana jest sterylizacja, zwłaszcza jeśli nie ma wskazań zdrowotnych do kastracji. Oczywiście każda metoda antykoncepcji ma wady, w przypadku sterylizacji i kastracji to m.in. długi czas rekonwalescencji. Niemniej jednak ograniczanie płodności zwierząt w taki sposób nie tylko zapobiega niechcianym ciążom, ale i zmniejsza do minimum ryzyko niektórych chorób, w tym guzów sutka.

Zabiegi kastracji i sterylizacji przeprowadza się w momencie, kiedy zwierzęta osiągnęły już dojrzałość płciową. W przypadku suczek świadczącym o tym sygnałem jest właśnie cieczka. U owczarka niemieckiego i innych, większych ras zabiegi przeważnie wykonuje się w ok. 20. – 24. miesiącu życia, u mniejszych ras znacznie wcześniej. Kastrację i sterylizację można bez przeszkód przeprowadzić także u starszych, kilkuletnich czworonogów.

Cieczka u psa – kiedy dopuszczać do krycia?

Jeśli suczka jest przeznaczona do reprodukcji, trzeba odpowiednio zaplanować moment krycia po zaobserwowaniu pierwszych objawów cieczki. Za najbardziej optymalny okres uznaje się drugi lub trzeci dzień po tym, jak wydzielina z pochwy zaczęła stawać się jaśniejsza. Średnio jest to 7 – 16 dzień rui. Jednak czasami wychwycenie dni płodnych u samicy jest trudne, zwłaszcza jeśli objawy cieczki są niemal niezauważalne. Wtedy można skorzystać z naukowych metod pomagających w wyznaczeniu najlepszego momentu na krycie. Są to:

• wymaz z pochwy oraz mikroskopowa ocena komórek nabłonka,

• badanie oporu śluzu za pomocą aparatu Dramińskiego,

• badanie poziomu progesteronu w surowicy krwi,

• badanie błony śluzowej pochwy za pomocą endoskopu.

Czy suczka musi mieć cieczkę przed sterylizacją lub kastracją?

Wciąż panuje przekonanie, że przed kastracją czy sterylizacją suczka powinna mieć przynajmniej jedną cieczkę. Ponadto są osoby, które uważają, że nie należy pozbawiać zwierząt płodności, jeśli jeszcze nie były w ciąży, gdyż to może źle wpłynąć na ich psychikę oraz zachowanie. Jednak eksperci przyznają, że nie ma żadnych słusznych powodów, żeby pozwalać suczkom na urodzenie minimum jednego miotu przed sterylizacją lub kastracją. Co prawda są badania dowodzące, że zabieg przeprowadzony dopiero po pierwszej rui ma pozytywny wpływ na zdrowie niektórych ras, np. owczarków niemieckich i golden retrieverów. Jednak trzeba pamiętać, że cieczka to duże obciążenie dla psiego organizmu, to samo dotyczy ciąży. Młode psy w momencie osiągnięcia dojrzałości płciowej zwykle nie są jeszcze psychicznie i fizycznie gotowe na urodzenie potomstwa. Wczesne ciąże nierzadko wywołują komplikacje okołoporodowe, mogą też przyczynić się do późniejszych problemów zdrowotnych. Poza tym może się zdarzyć, że młoda suczka odrzuci swój miot i nie będzie chciała się nim opiekować. Kwestie zachowania lub ograniczenia płodności psów zawsze warto przedyskutować z weterynarzem, który z pewnością pomoże w znalezieniu najlepszego rozwiązania.